over parfum > parfum geschiedenis

De geschiedenis van Parfum

De geschiedenis van parfum gaat heel ver terug naar de prehistorie. Door het verbranden van hout en hars bijvoorbeeld om het eten daarmee lekkerder te maken.
Over het ontstaan van parfums zoals wij die heden ten dagen kennen, zijn er meerdere theorieën. De meerderheid gaat er van uit dat het in Egypte ontstaan is. Hoewel er ook aanwijzigingen zijn dat parfums mogelijk ontstaan zijn in Griekenland en Arabië.

De oudste parfums zijn gevonden in graven in Egypte uit de predynastieke tijd (voor 3100 v. Chr.) en waren gemaakt van geïmporteerde hars van naaldbomen en plantaardige vetten. Met die wetenschap behandelen we de geschiedenis van parfum op deze site alsof de oorsprong inderdaad in Egypte plaats heeft gevonden. Omontsloten wetenschappelijk bewijs is hier nooit voor geleverd en de kans is groot dat dit in de toekomst ook zo zal blijven.
In Egypte speelden aromatische substanties een grote rol en werden op twee manieren toegepast: door verbranding en in de vorm van balsems en zalfjes. De ingrediënten werden in olie of vet gedompeld (enfleurage) of werden samen verhit (maceratie). Soms duurde het dan wel een jaar voordat bepaalde ingewikkelde mengsels gereed waren. In veel tempels waren er zelfs speciale werkplaatsen voor het maken van parfums. Hiërogliefen en recepten zijn teruggevonden in Edfou en Philae.
De bereidingen werden daarna al snel ingewikkelder. Een beroemde bereiding is de Kyphi. Dit bevat de belangrijkste ingrediënten uit die tijd: mirre – mastiek – jeneverbessen – fenegriek – pistache – aardamandel. Deze werden eerst verpulverd en dan gezeefd. Dit poeder werd dan weer met wijn en vervolgens met een mengsel van gekookte dennenhars en honing vermengd. Omdat distilleren met pure alcohol nog onbekend was, gebruikte men plantaardige olie of dierlijk vet om de geur van planten of hars te absorberen. Hier werden dan weer kleurstoffen en geneeskrachtige middelen aan toegevoegd. De recepten hiervan zijn wederom te vinden in tempels van Edfu en Dendera. Maar een ieder die dit recept probeert gaat falen. Hoewel na speuren op het internet is gebleken, dat met de hedendaagse technieken er een parfum erg dicht in de buurt komt. Dit is Shiloh by Hors la Monde. (Angelie Jolie-Pitt heeft een rechtzaak aangespannen i.v.m. de naam Shiloh – naam van haar dochter – maar heeft deze vervolgens teruggetrokken omdat de naam van het parfum al twee jaar voordat haar dochter werd geboren was bedacht). Later is door de Grieken Kyphi ook als medicijn gebruikt.

In Egypte werden parfums en zalfjes veel gebruikt bij rituelen. De goden werden beschouwd als bijzonder geurige wezens, wier goddelijke kenmerken in parfums tot uiting kwamen. Ook hadden geuren een beschermende functie. Zoete geuren weerden het kwaad af en sterke parfums werden bij begrafenisrituelen gebruikt om de zintuigen van de overledenen weer tot leven te wekken. Bij het mummificeren werden ook geurige ingrediënten gebruikt wat tevens de ontbinding moest verdoezelen. De zalf werd bewaard in potjes of vazen gemaakt van albast, porselein, steen of aardewerk. Weer later kwamen de glazen flesjes, kannen, kruikjes en vazen.
Rond 1300 v. Chr. werd parfum zelfs aangeraden om te gebruiken in het leger om strijdwagens en soldaten met geparfumeerde oliën te zalven. Dit voorafgaande aan een bezoek aan de farao. Dit viel niet overal in de smaak. Zo werd in Sparta parfum verboden. De Spartaanse koning Agesilaus verliet zelfs in 361 v. Chr. halsoverkop een Egyptisch banket omdat hij het overvloedig gebruik van reukwaters maar decadent en verwijfd vond.

 

De Grieken gingen parfum buiten de religieuze gewoontes ook gebruiken voor de dagelijkse verzorging. Bijvoorbeeld in bad of om er hun hele lichaam mee in te smeren. De doden werden ook geparfumeerd en vervolgens met het parfumflesje (aryballos) begraven.

"De aryballos, afkomstig uit Corinthe, waar hij de meest gangbare parfumfles is, heeft een kenmerkende bolle vorm, overgenomen door de Attische ateliers vanaf de 6de eeuw v. Chr. In de iconografie is de aryballos vaak verbonden met de mannenwereld, meer bepaald met de atleten en het gymnasium. Hij zou de olie bevatten waarmee ze het lichaam bestrijken vóór de inspanning. Het beperkte aantal aryballoi dat in Athene is gevonden doet vermoeden dat ze ook uit andere materialen werden vervaardigd, zoals leder of metaal."
Bron :© Laon, Musée d’Art et d’Archéologie - © Musées royaux d’Art et d’Histoire, Bruxelles - © Allard Pierson Museum, Archeologisch Museum van de Universiteit van Amsterdam - © Badisches Landesmuseum Karlsruhe, inv. Nr 69.66

Vanaf ongeveer de 8ste eeuw v.Chr. begon het verhandelen rond de Middellandse zee. De Feniciers zijn de grote zeevaarders. Het ruim van hun schepen waren niet alleen gevuld met eigen producten, maar ook van de omliggende volkeren. Van de Zwarte Zee tot Zuid Frankrijk worden langs alle kusten Griekse steden opgericht. Dan begint de uitwisseling van producten, ingrediënten, mensen en technieken.
De flesje gaan specifieke vormen aannemen per land of cultuur. Egypte – god Hapi, lang orige egel. Griekenland – aryballoi, gehelmd hoofd, hoofd van Heracles. Nabije Oosten – hybride wezens. Deze objecten werden gevonden op de eilanden Rhodos, Samos, Naucratis Grieks-Egyptische stad van de Nijldelta.

De verspreiding van deze met of zonder inhoud gevulde flesjes laat vermoeden dat er een bloeiende handel was in parfum. Zo heeft Rhodos een belangrijke rol gespeeld in de parfumproductie

Parfum in de tijd van Alexander de Grote

Het Perzische Rijk wordt overwonnen door Alexander de Grote. Het is dan 334 tot 323 v. Chr. Het omvat een gebied van Klein-Azië, Egypte, en het Nabije en Midden Oosten en Noord India. Na zijn dood worden de veroveringen gedeeld. De economische structuren van de mediterrane wereld worden gewijzigd. De nieuwe handelswegen is een van de belangrijkste redenen van de veroveringstocht van Alexander de Grote. Dit veranderde de geuren en smaken in de Griekse en Westerse wereld.

De grondstoffen uit Azie en Afrika worden verhandeld in zeer kostbare flesjes. Er verschijnen nieuwe planten en kruiden zoals citroenkruid, bergamot, gember en vele variaties van kaneel.

De “Neuzen”

In de Romeinse tijd waren er meerdere termen voor parfumeurs, die wij in deze tijd “ de Neuzen” noemen.
– unguentarius, parfumverkoper
(de meest algemene benaming);
– seplasiarius (van Seplasia, parfummarkt van de stad
Capua), verkoper van geneesmiddelen, drogist;
– thurarius, wierookverkoper;
– pigmentarius, handelaar in kleurstoffen die zijn
aanbod vaak aanvult met parfumwaren.

Ze hadden toen niet allemaal het aanzien, die in deze tijd wel is. Er werd in die tijd vaak getwijfeld aan de goede reputatie. Zo werden zij regelmatig beschuldigd van het verkopen van bedorven waar. Vaak werd er dan ook een soort bemiddelaar ingeschakeld die klanten binnenhaalden voor de personen met een hoger sociale status, die ook de winsten hadden.
Een aantal van die beroemde parfumeurs zijn:
Deinias uit Egypte, Megallos uit Sicilie, Niceros en Cosmus die het parfum bestaande uit rozenwater met saffraan ontwikkelde wat als zeer modieus werd beschouwd in de 1ste eeuw na Christus.

De doorontwikkeling van het parfum

Tot ongeveer in de 12 de eeuw is er verder weinig tot niets veranderd in de parfum. Pas toen is de parfum zich gaan ontwikkelen tot zoals wij hem nu kennen. Dit is te danken aan de Arabieren, die het distillatietechniek ontwikkelden.
Nog steeds bleven wierook en mirre erg belangrijke geuren. Het hygiënische aspect en de verleiding van parfum werden steeds meer gewaardeerd. Huizen en hoofdtooien werden besprenkeld met parfum. Ook werd er een nieuwe parfumhouder ontwikkeld. De Pomander. Dit was een bol die bestond uit verschillende vakken met gaatjes. De vakjes werden gevuld met o.a. Amber, hars, muskus en geparfumeerde oliën. Door de gaatjes kon er dan een parfum ontsnappen. Al snel werden hier therapeutische krachten aan ontleend waarvan ze dachten dat die de pest en andere epidemieën uit kon roeien. Ook werd gedacht de mannelijke potentie ermee te kunnen vergroten of vrouwelijke organen ermee te sterken.
Opnieuw werden er in die tijd veel specerijen verhandeld en ontdekt. Venetië is hierbij van groot belang. Dit werd toch al snel de parfumhoofdstad. Er kwam ook steeds meer kruid uit China, Maleisië, Indië en Ceylon. Vanuit het Verre Oosten bracht Marco Polo oa. Peper, nootmuskaat en kruidnagels mee.

Vervolgens werd de parfum vloeibaar. Het kreeg de naam “reukwater”, hoewel het in die tijd ook wel werd gedronken! De vloeibare parfum werd gemaakt op basis van alcohol en etherische oliën.
Dit was ongeveer in de tweede helft van de 14de eeuw.

Na de ontdekking van Amerika, was Venetië niet langer de parfumhoofdstad. Het is dan ongeveer de 15de eeuw. De specerijen werden uitgebreid met vanille, cacao, tabak en kaneel. Dit kwam via Portugal en Spanje de parfumindustrie binnen. Ook Nederland had hier zijn aandeel in. Zij gingen waken over de productie ter plaatsen en verbeterden de landbouwtechnieken
Het bewaren van parfum had ook steeds meer ontwikkeling. Zo waren er fiolen, ampullen en geblazen glas. Daarnaast bestond er wit melkglas, Venetiaans glas en kristal. En er was nog steeds de Pomander, weliswaar iets meer uitgebreid.

In de 17de eeuw kwam het parfum in een snelle doorontwikkeling. Iedereen was intussen bezeten van parfum. Het werd nu alleen in plaats van als hygiëne juist gebruikt om vieze geurtjes te verdoezelen. Het gebruik van water werd immers in deze tijd gezien als verspreider en drager van de pest en andere ziekten.
Rond 1656 werd de handschoenparfumeur ontdekt. De aristocratie toonde al een aan jaar geen interesse voor de leren handschoenen. Deze en hun handen roken enorm naar verf. Daarop bedacht de handschoenindustrie om er parfum op te sprenkelen. Deze versterkte positie in de parfumerie ging ten koste van de drogisterij, apotheker en alchemisten.

Rond de 18de eeuw werd de Eau de Cologne ontwikkeld. Hiermee kwam de wereld van de parfumerie in een versnelling. Het werd gebruikt in badwater, inde wijn, als monddouche, als injectie of als verband. Dit verfrissende water bestond voornamelijk uit neroli (sinasappelbloesem) bergamot, rozemarijn en citroen. Al snel kreeg het de naam “4711” la veritable eau de Cologne.

 

Parfum in het heden

De functie van parfum is heden niet alleen meer om lekker te ruiken. Het product parfum is een essentieel onderdeel geworden van ons zelfbewustzijn, onze "ik". Mode en marketing zijn doorgedrongen tot alle lagen van de bevolking en bepalen voor een klein deel hoe je wilt laten zien wie je bent.
Het parfum is een modeaccessoire die niet meer weg te denken is uit onze samenleving. Een trend die je de afgelopen jaren ziet is dat het product steeds modegevoeliger wordt. Vroeger voldeed het om eens in de paar jaar met een nieuwe geurlijn op de markt te komen. Tegenwoordig zijn er al merken die vrijwel elk jaar, meestal vlak voor de feestdagen , een nieuwe geur of geurlijn introduceren. De concurrentie zit immers niet stil, dus als zij dit doen kun je als A-merk parfum niet achterblijven. De totale collectie met geuren breidt daarom snel uit. Omdat de parfumwinkels beperkt zijn in de hoeveelheid aan types parfum die ze kunnen verkopen zie je daarom steeds meer oudere geuren uit het assortiment verdwijnen en ben je voor sommige merken of soorten aangewezen op online shops.

Naast de parfums voor volwassenen zie je ook een toename in parfums voor specifieke doelgroepen zoals kinderen en dieren. Ook de diverse interieurparfums zijn niet meer uit onze hedendaagse samenleving weg te denken.
Of het einde al in zicht is? De toekomst zal het ons leren.

 

 

alles over parfum parfum startpagina ● parfum merken parfum winkels parfum video's parfum nieuws parfum forum parfum kalender online parfum kopen